Polski Czerwony Krzyż – Oddział Rejonowy w Toruniu

17. Czy wiesz, że na przestrzeni lat zmieniały się zasady ustawowego finansowania działalności Polskiego Czerwonego Krzyża, zmieniała się taże nasza rola i pozycja w państwie.

Opłaty od sprzedaży biletów wstępu.

W okresie międzywojennym Polski Czerwony Krzyż miał uprzywilejowaną pozycję w państwie, korzystał z uregulowań ustawy przyznającej mu datki od sprzedaży biletów wstępu na różnego rodzaju widowiska, występy, koncerty, spektakle, zawody itp. Na podstawie ustawy z dnia 28 stycznia 1932 roku o opłatach od publicznych zabaw i widowisk na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, podpisanej przez Prezydenta Ignacego Mościckiego, wydane zostało Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych szczegółowo opisujące zasady wnoszenia opłat na rzecz PCK. Ustanowiona została opłata od każdego sprzedanego biletu na spektakl teatralny, kinowy, baletowy, kabaretowy, koncert, wystawę, przedstawienie cyrkowe, zabawę taneczną, bal, zabawę ludową, zawody sportowe i inne tzw. widowiska. Organizatorzy tych przedsięwzięć zobowiązani byli pobierać dodatkowe opłaty, które potem wpłacali do kasy gminnej. Gminy przekazywały te wpływy na konto Polskiego Czerwonego Krzyża 2 razy w miesiącu. Tym sposobem nasza organizacja miała zagwarantowane stałe środki finansowe na prowadzenie działalności statutowej.

Nawiązki sądowe.

W okresie po II wojnie światowej, jednym ze źródeł finansowania działalności organizacji społecznych, w tym także Polskiego Czerwonego Krzyża, stały się nawiązki sądowe i świadczenia pieniężne orzekane przez sądy w postępowaniu karnym wobec sprawców przestępstw. Nawiązka polegała i polega nadal, na obowiązku zapłacenia określonej kwoty pieniężnej na rzecz pokrzywdzonego lub inny wskazany cel społeczny.

Możliwość korzystania przez PCK ze środków nawiązek sądowych stworzył drugi z kolei polski Kodeks karny z 1969 r. Kodeks ten przewidywał obligatoryjną opłatę w razie skazania za przestępstwo o charakterze chuligańskim (art. 59 § 3) w kwocie 5000-50 000 zł na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża lub pokrzywdzonego albo inny cel społeczny. Nawiązkę fakultatywną przewidziano także za zniesławienie i oszczerstwo (art. 178 § 3), która również mogła być zasądzona na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, pokrzywdzonego albo inny cel społeczny.

Nowelizacja kodeksu z 1985 r. rozszerzyła krąg sytuacji, w których obligatoryjnie należało orzec nawiązkę w wysokości od 5000-50 000 zł na cel społeczny związany z ochroną zdrowia. Do sytuacji tych zaliczono skazanie za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu; albo za inne umyślne przestępstwo, którego skutkiem była śmierć; uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pokrzywdzonego. Skazany winien był wnieść opłaty na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, pokrzywdzonego lub inny cel społeczny. Żadna z nawiązek znanych temu kodeksowi nie wymagała wniosku pokrzywdzonego i orzekana była z urzędu, ale też w żadnym wypadku nie była egzekwowana z urzędu i nie podlegała zamianie na zastępczą karę. W razie jej orzeczenia sąd bez pobierania opłat przesyłał tytuł wykonawczy uprawnionemu podmiotowi, na rzecz którego nawiązka została orzeczona. Pod rządami tego kodeksu to właśnie PCK był głównym beneficjentem środków z nawiązek sądowych, a wpływy z tego tytułu stanowiły znaczące kwoty w budżecie organizacji.

Nowy Kodeks karny z 6 czerwca 1997, wprowadził pewne ograniczenia i osłabił pozycję PCK. Zgodnie z art. 47 §1–3 k.k. nawiązki mogły być orzekane od sprawców przestępstw na cele społeczne związane z ochroną zdrowia, ochroną środowiska oraz pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych. Nawiązki mogły być przyznane instytucji, stowarzyszeniu, fundacji lub organizacji społecznej o zasięgu krajowym, wpisanej do specjalnego wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości. Zarówno pieniądze z nawiązek jak i ze świadczeń pieniężnych przydzielał więc sąd, wybierając podmiot, który ma je otrzymać z listy uprawnionych do tego „instytucji, organizacji społecznych, fundacji i stowarzyszeń” prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości . W wykazie uprzywilejowanych organizacji widniał co prawda Polski Czerwony Krzyż, ale jako jeden z prawie 900 uprawnionych podmiotów.

W 2012 r. utworzony został istniejący do dziś Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Jest to fundusz celowy, którego dysponentem jest minister sprawiedliwości. Jednym ze źródeł zasilających fundusz są nawiązki i świadczenia pieniężne zasądzane przez sądy od sprawców przestępstw. Środki te są rozdzielane w trybie konkursowym pomiędzy organizacje pozarządowe na pomoc osobom pokrzywdzonym oraz opuszczającym zakłady karne. Polski Czerwony Krzyż może, na równi z innymi organizacjami pozarządowymi prowadzącymi działalność na rzecz wyżej wymienionych osób, ubiegać się o przyznanie tych środków.

W Kodeksie karnym pozostały jednak pewne, co prawda mocno ograniczone, zapisy dot. naszej organizacji. Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi pozostawiono 2 rodzaje nawiązek, choć nie na wyłączność:

• W razie skazania za znieważenie innej osoby za pomocą środków masowego komunikowania, sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego (art. 216 kk).
• W razie skazania za pomówienie, sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego (art. 212 kk).

1%

Wraz z ograniczaniem środków z nawiązek uruchomiono w Polsce, sprawdzony w innych krajach w Europie mechanizm finansowy tzw. 1% .
W 2003 roku, wraz z uchwaleniem ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, dla Polskiego Czerwonego Krzyża i innych organizacji pozarządowych pojawiła się ustawowa możliwość ubiegania się o środki publiczne, pochodzące z odpisu 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Organizacje pozarządowe, po spełnieniu warunków określonych w ustawie, mogły uzyskać status organizacji pożytku publicznego, uprawniający do pozyskiwania tych środków. Status OPP Polski Czerwony Krzyż uzyskał w roku 2005 i od tej pory korzysta z uprawnień dot. 1%.

Uprzywilejowana pozycja naszej organizacji, ustawowe uprawnienia w pozyskiwaniu środków na działalność statutową w zasadzie skończyły się wraz z II Rzeczpospolitą. W okresie powojennym możliwości finansowe i rola organizacja stopniowo malała. PCK przestał być jedyną organizacją uprawnioną do korzystania z nawiązek sądowych, a konkurencja wewnątrz sektora pozarządowego rosła wraz z powstawaniem nowych organizacji. W 2011 roku, przed zasadniczą reformą gospodarowania środkami z nawiązek sądowych, w rejestrze podmiotów uprawnionych prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości, oprócz Polskiego Czerwonego Krzyża znajdowało się około 900 organizacji pozarządowych, które w sumie otrzymywały około 30 mln zł z zasądzanych nawiązek. Dziś w rejestrze organizacji pożytku publicznego uprawnionych do pozyskiwania 1% podatku widnieje ponad 8 200 organizacji OPP, które co roku otrzymują co prawda w sumie ponad 660 mln zł, niemniej jednak udział PCK w tej globalnej kwocie jest niewielki. W ciągu 100 letniej historii naszej organizacji zmieniały się uregulowania ustawowe, źródła i sposoby finansowania działalności, zmieniała się także rola i ranga Polskiego Czerwonego Krzyża.

Zdjęcia: ustawa z 1932 roku o opłatach od publicznych zabaw i widowisk na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża oraz Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych oraz plakat promujący 1% Małopolskiego Oddziału Okręgowego PCK.

Źródło: Małopolski Oddział Okręgowy PCK http://pck.malopolska.pl/

16. Czy wiesz, że spotkania krwiodawców pn. “Czerwonej Róży” jest organizowany nieprzerwanie ponad 40 lat?

Pomysłodawcą i inicjatorem Rajdów „Czerwonej Róży” był Kazimierz Nowak, wieloletni Prezes Klubu HDK PCK działającego przy krakowskiej hucie stali. Pierwsze spotkanie zorganizowane zostało w 1977 roku w Tenczynku i nosiło nazwę I Zlot „Czerwonej Róży”, a pretekstem były obchody 25 lecia działalności PCK w hucie. Symbol czerwonej róży, z czasem stał się znakiem rozpoznawczym klubu hutniczego z Krakowa i zagościł na stałe w jego logotypie.

Kazimierz Nowak – pomysłodawca i inicjator rajdów

Od samego początku celem zlotu/rajdu była integracja środowiska HDK oraz poznawanie piękna historii i ziemi ojczystej, a także promowanie czynnego wypoczynku krwiodawców i ich rodzin.

Z czasem Zloty przerodziły się w rajdy, nabierając od 1986 roku ogólnopolskiego charakteru. Rosła też liczba uczestników (najliczniejszy był rajd w 1999 roku w Zawoi, w którym wzięło udział 548 uczestników). Każdy rajd organizowany był w innej, atrakcyjnej turystycznie okolicy. Program rajdu stawał się coraz bogatszy.

XIV Rajd Czerwonej Róży Międzygórze 1994. Fot. Własność MOO PCK.

XXIII Rajd Czerwonej Róży – Zawoja 1999. Fot. Własność MOO PCK.

XIV Rajd Czerwonej Róży Międzygórze 1994. Fot. Własność MOO PCK.

Obowiązkowym elementem były piesze wędrówki, z czasem rywalizacja w wieloboju drużynowym, konkursy z wiedzy o danym regionie, jego historii, liczne konkursy , gry i zabawy towarzyskie. Każdy rajd i jego trasy były bardzo dokładnie opracowywane. Organizatorzy przygotowywali dla uczestników Informatory Turystyczne, w których szczegółowo opisana była trasa zaplanowana do przejścia na każdy dzień.

XX Rajd Czerwonej Róży – Myślenice 1996. Fot. Własność MOO PCK.

Wszyscy zgodnie wyruszali na trasę pieszej wycieczki każdego dnia, a wieczorem spędzali czas na grach, zabawach towarzyskich i tańcach. Radości było zawsze pełno.

XIX Rajd Czerwonej Róży – Błonie – Bielsko Biała 1995. Fot. Własność MOO PCK.

Rajd rozpoczynał się wciągnięciem flagi czerwonokrzyskiej na maszt na polu biwakowym, a kończył rozstrzygnięciem eliminacji drużyn reprezentujących poszczególne oddziały czy kluby i wręczeniem pucharu. Wpisy w kronikach rajdów mówią same za siebie o pozytywnych emocjach jakie towarzyszyły uczestnikom i tęsknocie za kolejnym spotkaniem na trasie radu w następnym roku.

Rozpoczęcie XVII Rajdu Czerwonej Róży Barcice 1993. Fot. Własność MOO PCK.

Co roku odbywały się sejmiki turystyczne mające na celu podsumowanie rajdu i ustalenie organizatora w kolejnym roku. Sejmiki odbywały się w Krakowie, a od 1996 roku organizowane były na zakończenie rajdu. Przez wiele lat komandorami rajdu był Kazimierz Nowak oraz Włodzimierz Galaciński – zasłużeni honorowi dawcy krwi z Krakowa, przewodniczący Krakowskiej Rady HDK.

XVII Rajd Czerwonej Róży – Barcice 1993. Fot. Własność MOO PCK.

XIX Rajd Czerwonej Róży – Błonie – Bielsko Biała 1995. Fot. Własność MOO PCK.

Regulamin Rajdu HDK Czerwona Róża Węgierska Górka 1986 r.

RAJDY „CZERWONEJ RÓŻY” na przestrzeni lat

Nawa imprezy miejscowość rok Ilość uczestników Organizator I współorganizator
1 ZLOT TENCZYNEK 1977 129 KLUB HDK – HTS
2 ZLOT KOSZKIEW 1978 140 KLUB HDK – HTS
3 ZLOT DOBCZYCE 1979 115 KLUB HDK – HTS
4 ZLOT LANCKORONA 1980 123 KLUB HDK – HTS
5 ZLOT KARNIOWICE 1981 142 KLUB HDK – HTS
6 ZLOT GRUSZKÓW 1982 134 KLUB HDK – HTS
7 ZLOT RUDNA 1983 148 KLUB HDK – HTS
VIII RAJD HDK MSZANA DOLNA 1984 198 KLUB HDK – HTS
IX RAJD HDK RYTRO 1985 201 KLUB HDK – HTS
X RAJD OGÓLNOPOLSKI WĘGIERSKA GÓRKA 1986 223 BIELSKO – BIAŁA RADA HDK
XI RAJD OGÓLNOPOL.SKI MIĘDZYBRODZIE 1987 248 KRAKOWSKA RADA HDK
XII RAJD OGÓLNOPOLSKI POTOK ZŁOTY 1988 303 CZĘSTOCHOWSKA RADA HDK
XIII RAJD OGÓLNOPOLSKI MYŚLEC 1989 324 KRAKOWSKA RADA HDK
XIV RAJD OGÓLNOPOLSKI USTRZYKI DOLNE 1990 314 KRAKOWSKA RADA HDK
XV RAJD OGÓLNOPOLSKI SULISTROWICE 1991 347 WROCŁAWSA RADA HDK
XVI RAJD OGÓLNOPOLSKI REBIZANTY 1992 327 KRAKOWSKA RADA HDK
XVII RAJD OGÓLNOPOLSKI BARCICE 1993 398 KRAKOWSKA RADA HDK
XVIII RAJD OGÓLNOPOLSKI MIĘDZYGÓRZE 1994 402 WROCŁAWSKA RADA HDK
XIX RAJD OGÓLNOPOLSKI BŁONIE/BIELSKO BIAŁA 1995 411 BIELSKO – BIAŁA RADA HDK
XX RAJD OGÓLNOPOLS KI MYŚLENICE 1996 421 KRAKOWSKA RADA HDK
XXI RAJD OGÓLNOPLSKI PORAJ 1997 399 CZESTOCHOWA RADA HDK
XXII RAJD OGÓLNOPOLSKI BOROWICE 1998 414 WROCŁAWSKA RADA HDK
XXIII RAJD OGÓLNOPOLSKI ZAWOJA 1999 548 KRAKOWSKA RADA HDK
XXIV RAJD OGÓLNOPOLSKI SŁAWA 2000 512 ZIELONA GORA RADA HDK
XXV RAJD OGÓLNOPOLSKI PRZESIEKA 2001 509 KRAKOWSKA RADA HDK
XXVI RAJD OGÓLNOPOLSKI KRZYNIA k. Słupska 2002 278 KRAKOWSKA RADA HDK
XXVII RAJD OGÓLNOPOSKI KROŚCIENKO 2003 298 KRAKOWSKA RADA HDK
XXVIII RAJD OGÓLNOPOSKI TYLICZ 2004 324 KRAKOWSKA RADA HDK
XXIX RAJD OGÓLNOPOSKI WETLINA 2005 380 KRAKOWSKA RADA HDK
XXX RAJD OGÓLNOPOSKI ISTEBNA 2006 290 HUTNICZY KLUB HDK
XXXI RAJD OGÓLNOPOSKI KREMPNA 2007 214 HUTNICZY KLUB HDK
XXXII RAJD OGÓLNOPOSKI RYCERKA DOLNA 2008 210 HUTNICZY KLUB HDK
XXXIII RAJD OGÓLNOPOSKI MUSZYNA/SZCZAWNIK 2009 196 HUTNICZY KLUB HDK
XXXIV RAJD OGÓLNOPOSKI ZAWOJA 2010 150 HUTNICZY KLUB HDK
XXXV RAJD OGÓLNOPOSKI ŚWIĘTA KATARZYNA 2011 130 HUTNICZY KLUB HDK
XXXVI RAJD OGÓLNOPOSKI ŚWIESZYNO 2012 130 KLUB HDK MIASTKO
XXXVII RAJD OGÓLNOPOSKI STARE DRAWSKO 2013 100 KLUB HDK POŁCZYN ZDRÓJ
XXXVIII RAJD OGÓLNOPOSKI MIELNO-UNIEŚCIE 2014 230 KLUB HDK przy MZK KOSZALIN
XXXIX RAJD OGÓLNOPOSKI ŁĘŻYCE k. Dusznik Zdrój 2015 210 Dolnośląski Oddział Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża oraz Okręgowa Rada HDK PCK
XL RAJD OGÓLNOPOSKI MIKOSZEWO 2016 295 POMORSKI ODDZIAŁ OKRĘGOWY PCK
XLI RAJD OGÓLNOPOSKI NOWA RUDA 2017 258 Dolnośląski Oddział Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża z siedzibą we Wrocławiu oraz Klub Honorowych Krwiodawców PCK przy MPK we Wrocławiu.
XLII RAJD OGÓLNOPOSKI SULEJÓW 2018 114 Rejonowy Klub Honorowych Dawców Krwi PCK im. Bohdana Serednickiego w Pabianicach.

XX Rajd Czerwonej Róży – Myślenice 1996. Fot. Własność MOO PCK.

Źródło: Małopolski Oddział Okręgowy PCK http://pck.malopolska.pl/