W 2019 roku Polski Czerwony Krzyż będzie obchodzić 100 rocznicę powstania.


Historia Okręgu Pomorskiego PCK w Toruniu 1919-1934


Na terenie Torunia w 1918 r. celem niesienia pomocy ofiarom I wojny światowej, powstała Polska Opieka Czerwonego Krzyża. Dnia 18.I.1919 r. przekształciła się ona w Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża, Oddział w Toruniu. Pierwszoplanowym zadaniem Towarzystwa było rozszerzenie działalności na całe Pomorze. Porozumienie między organizjacjami poszczególnych miast i powiatów nastąpiło na Zjeździe Delegatów 24.II.1920 r., gdzie zadecydowano o utworzeniu Okręgu Pomorskiego Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża. Na zjeździe tym dokonano wyboru Zarządu Okręgowego. Pierwszym prezesem nowopowstałej organizacji został dr Zdzisław Dandelski. W organizacji Okręgu rozróżnia się 3 stopnie organizacyjne oparte o ośrodki terytorialne. Pierwszy stopień stanowiły Oddziały miejscowe, których Zarząd składał sie z 3-4 osób na 300 członków. Prezesi Oddziałów miejscowych jednego powiatu wraz z niewielką liczbą osób /6-9/członków/ tworzyli Zarządy powiatowe. Najwyższą instancję wojewódzką stanowił Zarząd Okręgu, w skład którego wchodzili delegaci z każdego powiatu.

Zgodnie ze statutem władze okręgowe stanowiły:
- Rada Okręgu
- Zarząd Okręgowy
- Okręgowa Komisja Rewizyjna

Radę Okręgu tworzyli prezesi Zarządu Oddziałów lub w ich zastępstwie wiceprezesi, względnie członkowie Zarządów Oddziałów. Posiedzenia Rady zwoływane były przez Zarząd Okręgowy co najmniej dwa razy do roku. Instancją zarządzającą Okręgiem był Zarząd Okręgowy. W latach 1920-1928 liczba oddziałów wahała się w granicach od 20-40. Zarząd okręgu i zarządy Oddziałów prowadziły działalność propagandową, która uwidaczniała się w organizowaniu "Tygodnia PCK".

Ponadto Zarząd Okręgu rozwijał swoją działalność w wielu dziedzinach:
- szkolenie sióstr pogotowia sanitarnego
- organizowanie i szkolenie drużyn ratowniczo-sanitarnych
- ratownictwa rzecznego i morskiego
- rozwoju pogotowia drogowego
- praca ogólno-społeczna



Ustawa o zmianie granic województw płn.-zachodnich z dnia 1.IV.1938 r. zakończyła okres działalności Okręgu Pomorskiegoo PCK na terenie kilku województw. Od tego momentu kompetencje PCK obejmowały tylko teren ówczesnego województwa pomorskiego


Poniżej znajdziecie Państwo 3800 stron dokumentacji archiwalnej Okręgu Pomorskiego PCK w Toruniu z tego okresu:

1. Sprawy ogólno-organizacyjne, 1920-1930, sygn. 1-12 : Okólniki, pisma okólne, sprawozdania, zadania, cele, teren działania, siedziba, prawa i przywileje PCK, regulaminy komitetów okręgowych Korpusu Sióstr PCK, Organizacji Kół Młodzieży PCK, instrukcje dla rachunkowości, kancelaryjne, organizacyjno-inspekcyjna i budżetowa.
2. Protokoły z posiedzeń Zarządu Okręgu i Oddziałów, 1920-1930, sygn. 13-16
3. Sprawozdania z działalności Okręgu i Oddziałów, 1920-1930, sygn. 17-20
4. Sprawy finansowe Zarządu Głównego, Okręgu i Oddziałów, 1921-1930, sygn. 21-24: Budżety i sprawozdania finansowe.
5. Sprawy Oddziałów, 1919-1934, sygn. 25-53: Informacje o założeniu i korespondencja dot. działalności Oddziałów, sprawozdania z działalności i finansowe, protokoły z zebrań, regulaminy, listy członków, kursy.
6. Kursy, 1920-1934, sygn. 54-58: Kursy Instruktorów Głównych PCK, Ratownictwa Przeciwgazowego, Sióstr Pogotowia Sanitarnego.
7. Wywiady Sekcji Informacyjno-Wywiadowczej, 1920-1928, sygn. 59-67: Poszukiwania osób zaginionych.
8. Uroczystości i odznaczenia, 1922-1929, sygn. 68-81: 10-lecie PCK, Tydzień PCK, imprezy dochodowe, odznaczenia dla działaczy i sióstr PCK.
9. Czołówka sanitarna, 1920, sygn. 82
 
 

Card image cap

1. Okólniki i pisma okólne Zarządu Głównego PCK

81 stron
Card image cap

2. Sprawozdania z działalności i posiedzeń Zarządu Głównego PCK

101 stron
Card image cap

3. Cele, teren działania, siedziba, prawa i przywileje

68 stron
Card image cap

4. Projekt i Regulamin dla konkretnych okręgów

7 stron
Card image cap

5. Instrukcje uchwalone przez Zarząd Główny PCK

20 stron
Card image cap

6. Tymczasowa instrukcja budżetowa dla oddziałów

17 stron
Card image cap

7. Satatut Zrzeszenia Sióstr PCK

7 stron
Card image cap

8. Materiały dotyczące sióstr PCK

198 stron
Card image cap

9. Sekcja Sióstr PCK

17 stron
Card image cap

10. Korpus Sióstr PCK

34 strony
Card image cap

11. Regulamin organizacyjny kół młodzieży

17 stron
Card image cap

12. Informacje dotyczące działalności Niemieckiego Czerwonego Krzyża

57 stron
Card image cap

13. Materiały sekcji organizayjnej

269 stron
Card image cap

14. Protokoły posiedzeń Zarządu Okręgu

105 stron
Card image cap

15. Protokoły posiedzeń Zarządów Oddziałów

108 stron
Card image cap

16. Związek Towarzystw w Toruniu

115 stron
Card image cap

17. Sprawozdania z działalności okręgu pomorskiego

108 stron
Card image cap

18. Sprawozdania z oddziałaów PCK na Pomorzu

258 stron
Card image cap

20. Sprawozdania ogólne PCK

259 stron
Card image cap

22. Sprawozdania finansowe z okręgu

163 stron
Card image cap

25. Oddział PCK Brodnica

534 strony
Card image cap

32. Oddział PCK Gdańsk

281 stron
Card image cap

33. Oddział PCK Gdynia

31 stron
Card image cap

34. Oddział PCK Gdynia

118 stron
Card image cap

68. Dziesięciolecie PCK

16 stron
Card image cap

69. Organizacja Tygodnia PCK

60 stron
Card image cap

70. Sprawozdania z oddziałów z Tygodnia PCK

115 stron
Card image cap

72. Tydzień PCK

131 stron
Card image cap

73. Sprawozdanie z Tygodnia PCK

102 strony
Card image cap

74. Sprawozdania kasowe z Tygodnia PCK

46 stron
Card image cap

75. Księga z Tygodnia PCK

30 stron
Card image cap

76. Sprawozdania finansowa z Tygodnia PCK

122 strony
Card image cap

77. Zbiórka na rzecz PCK

111 stron
Card image cap

78. Imprezy dochodowe organizowane na rzecz PCK

15 stron
Card image cap

79. Zbiórka na repatriantów

70 stron
Card image cap

80. Odznaczenia dla działaczy PCK

26 stron
Card image cap

81. Udział w wystawie PCK

38 stron

Statuty Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża oraz Polskiego Czerwonego Krzyża z początku działalności


   

Ważne postacie w Okręgu Pomorskim Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża

PCK PCK PCK

Wanda Szuman

Współzałożycielka PTCK w Toruniu

dr Zdzisław Dandelski

Pierwszy Prezes Okręgu Pomorskiego PTCK

Helena Steinbornowa

Prezes Okręgu Pomorskiego PTCK w latach 1921-1923
Źródło zdjęć: Rocznik Toruński (tom 43, 2016 rok), "Działalność dobroczynna polskich organizacji kobiecych w Toruniu" - Ireneusz Grabowski