42. Czy wiesz, że w rożnych okresach działalności organizacji powstawały wiersze poświęcone Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi?
Dziś publikujemy w naszej ciekawostce kilka wybranych wierszy poświęconych Czerwonemu Krzyżowi. Ich autorami są m.in wybitni polscy poeci Jan Kasprowicz i Kazimiera Iłłakowiczówna.
Iłłakowiczówna była związana z PCK. Jej wiersz jest bardzo osobisty, wyrósł z własnych doświadczeń – w czasie I wojny światowej była sanitariuszką działająca pod znakiem czerwonego krzyża, choć prawdopodobnie był to Rosyjski Czerwony Krzyż. Potem także angażowała się w działalność naszej organizacji.
Ciekawy jest także wiersz autorstwa Edwarda Ligockiego pt. Do młodzieży. Prawdopodobnie jego autor to żołnierz gen. Józefa Hallera, który jako Prezes PTCK w latach 1920-1926 zainicjował powstanie Kół Młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża. Nie dziwi więc fakt, że jego przyjaciel, współtowarzysz walk, ale również poeta, napisał taki utwór poświęcony młodzieży i do niej skierowany.
Zaczynamy jednak naszą prezentację od najbardziej znanego, współcześnie recytowanego i popularnego utworu Ludwika Andrzejowskiego pt. „Czerwony Krzyż”.
„Czerwony Krzyż” – Ludwik Andrzejowski
Z krwi oceanu, z morza ognia,
nie tylko podłość w nas wyrasta.
Z burzy, co w proch rozwala miasta
i domy nam obraca w zgliszcza,
nie tylko rośnie w sercach zbrodnia,
nie tylko śmierć, co świat wyniszcza,
nie tylko z nędzy i cierpienia,
człowiek na zwierzę się przemienia,
a wśród zakłamań i omamień –
nie każde serce krzepnie w kamień.
Gdy chcesz w świat grozy i szaleństwa,
iść z dumnym czołem człowieczeństwa,
to sztandar weź, a na sztandarze
oddaj swe serce światu w darze
i sięgnij jeszcze większych wyżyn,
i serce swoje połącz z krzyżem,
i zbierz w nie wszystkie krwi otchłanie,
co płynął wciąż niepowstrzymanie
i dźwignij ponad światem wzwyż
wszechludzki znak – Czerwony Krzyż.
Sztandary zbrodni leżą w błocie,
Sztandary zwycięstw krwią zbryzgane,
ozdobią muzealną ścianę, spoczną w swej chwale i martwocie.
Z mrocznej epoki grozy, strachu
i nagłej śmierci niespodzianej
zostanie jeden sztandar żywy,
jako ludzkości znak prawdziwy,
dopóki w nowym świata gmachu
nie zabrzmi pieśni głos szczęśliwej.
Lecz nim szatańskie echa bojów
zagasną w ciszy wszechpokoju,
Niechaj sie dźwiga wszędzie wzwyż
Miłości znak- Czerwony Krzyż.
„Polski Czerwony Krzyż” – K. Iłłakowiczówna
My, którzy wiemy –
jak się wojna kończy
jak się zwycięstwo
lub klęska sposobi
jak wiosna polska
we zbożach się bieli
i jak się wioska polska
jasno pali!
My, którzy służym
milczący i wierni
sami nie wiedzą
jaki los nas czeka,
czy gorzka będzie nagroda
czy słodka
i czy nas przyszłość
uczci czy oczerni,
czy chodzić będziem w hańbie
czy też glorii,
My, co niesiemy przez
różne zagony
na polskich barkach ciężki
Krzyż Czerwony
My należymy także do historii…
Będą wiedzieli, słyszeli
w narodzie
ze słów kroniki o naszych
przygodach,
o powodzeniach, o marszach,
o szkodach,
o pracy w skwarze, pod deszczem,
na chłodzie,
o długich nocach spędzonych
bezdomnie,
łzach, co zawsze były
pod powieką,
łzach, które wola zepchnęła
daleko
aż na dno serca, jak pod
trumny wieko.
O tym,że mięsni byliśmy
niezłomnie
i do absurdu nieraz
miłosierni,
a zawsze, wszędzie aż do
końca wierni,
a zawsze – nawet zaplątani
w matni
z miejsca cierpień
schodziliśmy ostatni
„Polski Czerwony Krzyż” – Zygmunt Drabik
Spójrz i oto symbol, który płonie czerwienią Krzyża
Czuły i miłosierny, dobrą podaje ci dłoń …..
Klęska, jak biały Anioł, czoło promienne
Nad zranionią twą ręką, z której zwisa wypadła broń.
Czuwa nad tobą wszędzie, idzie w bitew zamiecie
Symbol, którego imię dźwięczy, jak dzwonowy spiż,
Symbol, którego dzisiaj święcisz dwudziestopięciolecie
Polski Czerwony Krzyż !
Kiedy cię los dosięgnie, kiedy cię klęska złamie,
Kiedy pożarem krwawym nocą twój płonie dom,
Wtedy przyjdzie ofiarny, silnie poda ? ramię
Wtedy pociechę niesie smutkom twoim i łzom.
Dźwignie cię w ciężkiej doli, dźwignie cię swą pomocą
Kiedy bezsilny padasz, kiedy wśród trwogi drżysz,
Idzie do ciebie czujny, czujny i dniem i nocą
Polski Czerwony Krzyż !
Wiersz napisany przez Zygmunta Drabika, przerobiony i dostosowany do XXV -lecia Kół Młodzieży P.C.K. w Krakowie.
***
Czerwony krzyżu, w morzach krwi
Pociechą błyszczysz smutną
Gdy bój, mord, i jęk, i łzy
Ten rozhukany tan swój utną.
Czerwony Krzyżu, kiedyż w biel
Roztlisz się promienistą,
Wszechumiłowań znak i cel
Daremny dziś Ewangelisto?”
Miriam
Źródło: Małopolski Oddział Okręgowy PCK http://pck.malopolska.pl/