37. Czy wiesz, że Polski Czerwony Krzyż wydawał poradniki dla młodzieży i dorosłych dotyczące życia seksualnego, których autorem była m.in. Michalina Wisłocka?
Lata 60-te i 70-te XX wieku to okres rewolucji seksualnej/rewolucji obyczajowej w wielu społeczeństwach Zachodu. Rewolucję tę charakteryzowało m.in. powstanie nowych ruchów społecznych, ideologii, narodziny nowych subkultur, to okres zanegowania autorytetu takich instytucji jak szkoła czy kościół, ale także zainteresowanie sprawami związanymi z płcią i seksualnością, w konsekwencji podjęcie otwartej walki o równouprawnienie uciskanych wcześniej mniejszości seksualnych czy religijnych. Początki tej rewolucji w Stanach Zjednoczonych wyznacza wprowadzenie pigułki antykoncepcyjnej oraz badania nad seksualnością prowadzone przez Kinseya, Mastersa i Johnson. Rewolucja obyczajowa obaliła tabu intymności, zliberalizowała normy obyczajowe, zapoczątkowała postęp w opracowywaniu metod antykoncepcji, rozpoczęła epokę zmian w podejściu do problemu ludzkiej seksualności.
Wymienione tendencje związane z seksualnością człowieka z pewnym opóźnieniem dotarły także do Polski. Pierwszym przełomem było wydanie w połowie lat 70 książki Michaliny Wisłockiej ‚ „Sztuka kochania”. Nikt tak nie pisał wcześniej jak Wisłocka i nikt nie dotarł do takiej dużej grupy odbiorców, jak ona. Drugi etap rewolucji seksualnej wiąże się z okresem transformacji w Polsce – rok 1989 można potraktować jako symboliczną cezurę przemian obyczajowości. Zniesiono cenzurę, osłabione zostały reguły wyznaczające jakie zachowania są właściwe i stosowne, a tym samym zmniejszyła się kontrola społeczna, przesunęły się granice tego co dopuszczalne w dyskursie publicznym i o czym można mówić bez poczucia wstydu i obawy, że zostanie to negatywnie odebrane.
Po upadku komunizmu kultura otworzyła się na seksualność. Zaczęto postrzegać seksualność jako ważny element życia człowieka. Pojawiły się również takie kwestie jak seks osób starszych czy nastolatków, czyli seks poza kontekstem prokreacyjnym. Pomimo, że wcześniej wiek inicjacji nie był dużo niższy niż obecnie, o seksualności nastolatków w ogóle się nie mówiło. Podjęto też kwestię zdrowia seksualnego. Wszystkie te tematy stały się elementami debaty publicznej.
Te nowe trendy bardzo szybko znalazły swoje odzwierciedlenie także w działalności naszej organizacji. Z ogromną troską zwłaszcza o rozwój i wychowanie młodzieży, Polski Czerwony Krzyż w nowych warunkach społecznych przystąpił do realizacji swojej misji edukacji oraz profilaktyki w zakresie życia seksualnego.
Do współpracy zaangażowano największe autorytety lekarskie w Polsce. Zbigniew Izdebski, Michalina Wisłocka, Kazimierz Imieliński, Andrzej Jaczewski to czołówka polskich lekarzy seksuologów, których publikacje wydawane były przez Polski Czerwony Krzyż jako poradniki życia seksualnego, rozwoju i dojrzewania, inicjacji seksualnej i antykoncepcji. Oficyna Wydawnicza PCK na ul. Mokotowskiej 14 zaczęła wydawać kieszonkową serię poradników dla młodzieży związaną z okresem dojrzewania. Tu znalazły się dwie ważne pozycje autorstwa profesora dra Andrzeja Jaczewskiego polskiego lekarza, pediatry, seksuologa, pedagoga, specjalisty medycyny szkolnej pt. „Tajemnice okresu dojrzewania. Dziewczęta” oraz „Tajemnice okresu dojrzewania. Chłopcy”. W wstępie od Redakcji możemy przeczytać: „Jakkolwiek kończy się wiek XX, a my odżegnujemy się od wszelkich przesądów, problemy seksu stanowią wciąż temat tabu i rzadko są poruszane publicznie, szczególnie zaś z młodzieżą. A właśnie z wami należy mówić o seksie z całkowitą szczerością i poważnie. Młodzież bowiem – zwłaszcza w okresie dojrzewania – sprawy płci przeżywa burzliwie, nie mając zarazem w tych kwestiach żadnego doświadczenia i nie rozumiejąc ich natury. W takim stanie rzeczy dojrzewanie seksualne staje się dla młodego człowieka groźnym żywiołem, niesie liczne niebezpieczeństwa, często konflikty moralne i powikłania psychologiczne”. Kto zna te książeczki, ten wie, że były one bogato ilustrowane naturalnymi fotografiami wykonanymi przez lekarza, nie rysunkami, co również było bardzo rewolucyjne na ówczesne czasy.
Prof. Andrzej Jaczewski wraz z prof. Zbigniewem Izdebskim napisali wydany przez PCK poradnik dla młodzieży związany z inicjacją seksualną pt. „ Ja i Ty pierwszy raz. Tajemnice inicjacji seksualnej”. Nie tylko dla młodzieży, także dla dorosłych, wydana została przez Oficynę Wydawniczą PCK publikacja autorstwa Michaliny Wisłockiej, której nie trzeba nikomu przedstawiać, dot. antykoncepcji pt. Miłość bez lęku”.
Inicjatywa edukacji seksualnej podejmowana była także, poza Zarządem Głównym w Warszawie, przez oddziały okręgowe. Listę pozycji książkowych przytoczonych wcześniej koniecznie należy uzupełnić o dwa tytuły sfinansowane przez Zarząd Wojewódzki Polskiego Czerwonego Krzyża w Olsztynie. Są to książki autorstwa prof. Kazimierza Imielińskiego: „Medycyna seksualna. Mitologia i historia” oraz „Medycyna seksualna. Patologia i profilaktyka”.
Znacie te poradniki? A może było ich więcej? Czekamy na informacje od Was.
Zdjęcia:
1. A. Jaczewski, „Tajemnice okresu dojrzewania. Dziewczęta” oraz „Tajemnice okresu dojrzewania. Chłopcy”
2. A. Jaczewski, Z. Izdebski, „Ja i Ty pierwszy raz. Tajemnice inicjacji seksualnej”.
3. M. Wisłocka, „Miłość bez lęku”.
4. K. Imieliński, „Medycyna seksualna. Mitologia i historia”.
5. K. Imieliński, „Medycyna seksualna. Patologia i profilaktyka”.
Źródło: Małopolski Oddział Okręgowy PCK http://pck.malopolska.pl/
